Tiết kiệm là trụ cột đi tới thịnh vượng

Tiết kiệm và chống lãng phí là hai thành tố gắn bó hữu cơ, là hai trụ cột để đi tới thịnh vượng, giàu có đối với cả gia đình, đất nước và xã hội, theo Tổng Bí thư Tô Lâm.

Trong bài viết có tựa đề “Thực hành tiết kiệm”,
Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ văn hóa Việt Nam luôn đề cao lối sống
tiết kiệm, giản dị và việc thực hành tiết kiệm của người Việt đã
được đúc kết thành ca dao, tục ngữ, truyền miệng từ đời này sang
đời khác. Chủ tịch Hồ Chí Minh sau khi lãnh đạo Cách mạng tháng Tám
thành công, đã đưa ra 6 vấn đề cấp bách. Trong đó, Người đặc biệt
đề cao việc phát động phong trào tăng gia tiết kiệm để chống đói,
xây dựng đất nước.

Dẫn lại những quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh,
Tổng Bí thư khẳng định tiết kiệm là một nghệ thuật quan trọng của
đời sống xã hội. Từ việc tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thời
gian và phải tiết kiệm “tiền mồ hôi nước mắt để trả lương cho ta
trong những thì giờ đó. Ai lười biếng tức là lừa gạt dân”.

Bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng có nhiều chủ
trương, ban hành nhiều Chỉ thị về vấn đề này. Thể chế hóa chủ
trương của Đảng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa 10 đã ban hành Pháp
lệnh về việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 1998; được
Quốc hội khóa 11 nâng lên thành Luật Thực hành tiết kiệm, chống
lãng phí năm 2005 và được Quốc hội khóa 13 sửa đổi, bổ sung.

Hiến pháp năm 2013 cũng hiến định “Cơ quan, tổ
chức, cá nhân phải thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng,
chống tham nhũng trong hoạt động kinh tế – xã hội và quản lý nhà
nước” (Điều 56); hàng năm và theo giai đoạn, Chính phủ đều ban hành
Chương trình tổng thể về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Tổng Bí thư nhìn nhận tổ chức, cá nhân, nhất là
cán bộ, đảng viên đã chú trọng thực hiện tiết kiệm chi thường
xuyên, nâng cao vai trò của người đứng đầu trong thực hành tiết
kiệm. Nhiều hội nghị được tổ chức theo hướng ngắn gọn, đơn giản.
Tình trạng đất bị bỏ hoang, quy hoạch “treo” từng bước được khắc
phục.

Nhiều doanh nghiệp tăng cường quản lý các định
mức liên quan đến chi phí sản xuất, nhất là các chi phí gián tiếp
để hạ giá thành sản phẩm; cắt giảm chi phí sản xuất kinh doanh.

Tổng Bí thư Tô Lâm tại phiên họp tổ
Quốc hội ngày 17/5. Ảnh: Phạm Thắng

Đặc biệt, từ cuối năm 2024 đến nay, Bộ Chính trị,
Ban Bí thư đã chỉ đạo cơ bản hoàn thành việc sắp xếp, tinh gọn tổ
chức bộ máy các cơ quan Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận tổ quốc
ở cấp Trung ương và địa phương; qua đó tinh giảm đầu mối, tiết kiệm
chi phí, tạo điều kiện để thực hiện ngay chủ trương miễn giảm học
phí cho học sinh.

Tổng Bí thư cho biết thực hiện chủ trương sáp
nhập tỉnh, không tổ chức cấp huyện và sáp nhập cấp xã, giúp tiết
kiệm chi thường xuyên của Ngân sách nhà nước giai đoạn 2025-2030
hơn 20.000 tỷ/năm; giai đoạn 2030 trở đi mỗi năm tiết kiệm trên
30.000 tỷ đồng.

“Đó là chúng ta chưa tính giá trị cụ thể của hơn
18.500 trụ sở các cơ quan, đơn vị không còn chức năng công sở khi
triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp”, Tổng Bí thư
nêu.

Bên cạnh kết quả, Tổng Bí thư khẳng định việc
thực hành tiết kiệm vẫn còn nhiều tồn tại. Chủ trương, chính sách
tiết kiệm chưa thật sự phát huy hiệu quả; sự lãng phí, thất thoát
tài sản, ngân sách Nhà nước đã và đang diễn ra trên phạm vi rộng
gây nhiều hệ luỵ nghiêm trọng. Thực hành tiết kiệm chưa thành nề
nếp thường xuyên; tiết kiệm chưa trở thành ý thức thường trực của
một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân
dân.

Lãng phí không chỉ tồn tại ở các cơ quan Nhà nước
mà ngay trong hoạt động xã hội của người dân. Xu hướng sính dùng
hàng ngoại, hàng xa xỉ, hàng hiệu, tặng quà biếu với giá trị lớn;
tâm lý hưởng thụ của một bộ phận người dân, nhất là lớp trẻ, trong
khi thu nhập bình quân của cả nước mới vượt qua ngưỡng thu nhập
trung bình, năng suất lao động thấp…

Tổng Bí thư nhìn nhận đây là những biểu hiện đáng
lo ngại của việc thực hành tiết kiệm. Một bộ phận không ít cán bộ,
đảng viên, trong đó có cả người đứng đầu, thiếu tinh thần trách
nhiệm, thích hưởng thụ, thích vật chất, gây thất thoát kinh phí,
tài sản, lãng phí trong tiêu dùng, sự dụng công quỹ cho chi tiêu cá
nhân, nhóm lợi ích.

Người đứng đầu Đảng đánh giá nguyên nhân do ý
thức trách nhiệm, sự quyết tâm của một số cơ quan, tổ chức và cá
nhân chưa cao, chưa thường xuyên, thiếu quyết liệt. Cơ chế chính
sách, nội quy, quy định chưa đầy đủ, rõ ràng, nhiều kẽ hở. Thực
hành tiết kiệm, chống lãng phí còn hình thức, chiếu lệ. Chương
trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí còn mang tính hình thức,
chưa đi vào thực tế cuộc sống…

Để khắc phục những vấn đề trên, đồng thời thực
hiện các mục tiêu quan trọng sắp tới, Tổng Bí thư yêu cầu toàn bộ
cơ quan đơn vị từ Trung ương đến địa phương phải quán triệt một số
nhiệm vụ.

Thứ nhất, Tổng Bí thư yêu cầu thống nhất nhận
thức, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là một trong những giải
pháp căn cơ nhất để đất nước vượt qua mọi bão giông trong bối cảnh
tình hình quốc tế có nhiều biến động, tác động trực tiếp, nhiều mặt
đến phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm an sinh.

Mọi công dân và các cơ quan, đơn vị, tổ chức,
doanh nghiệp cần có kế hoạch cụ thể, thực hiện việc thu – chi hợp
lý. Cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý phải gương
mẫu, vận động gia đình, nhân dân tích cực tham gia. Mọi ngành, nghề
đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng suất, chất lượng và
hiệu quả lao động sản xuất, hạn chế tới mức thấp nhất sự lãng phí
cả về thời gian, tiền bạc, của cải, sức lực.

Thứ hai, lãnh đạo Đảng yêu cầu tập trung hoàn
thiện thể chế, tạo cơ sở khắc phục triệt để những lãng phí do thể
chế gây ra, xóa bỏ những rào cản cản trở phát triển, khơi thông các
điểm nghẽn, nhất là các vấn đề liên quan đến đấu thầu, ngân sách,
đầu tư công, kinh tế tư nhân, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo,
chuyển đổi số và cuộc cách mạng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy
của hệ thống chính trị.

Chính phủ, Quốc hội nghiên cứu, sửa đổi bổ sung
Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tạo cơ sở chính trị pháp
lý toàn diện, vững chắc cho thực hành tiết kiệm ở mọi ngành, mọi
nghề, mọi cán bộ, đảng viên và người dân.

Tổng Bí thư cũng yêu cầu cắt giảm tối đa thủ tục
hành chính, chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cao nhất cho người dân
và doanh nghiệp; chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, xóa bỏ cơ chế
“xin – cho”; phân cấp, phân quyền cho cơ quan, địa phương có thẩm
quyền giải quyết và chịu trách nhiệm. Trong năm 2025, ông yêu cầu
đảm bảo 100% thủ tục hành chính liên quan đến doanh nghiệp được
thực hiện trực tuyến, thông suốt, hiệu quả; 100% thủ tục hành chính
không bị giới hạn bởi địa giới hành chính cấp tỉnh.

Các cơ quan cần kiên quyết triệt để tiết kiệm các
khoản chi chưa thực sự cần thiết để bảo đảm nguồn lực cho phòng,
chống thiên tai, dịch bệnh, bổ sung vốn đầu tư phát triển và phát
triển kinh tế. Trong đó, phấn đấu tăng cao hơn nữa tỷ lệ chi đột
phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số
quốc gia, hỗ trợ kinh tế tư nhân phát triển.

Theo Tổng Bí thư, Chính phủ, Quốc hội cần tạo
hành lang pháp lý, nguồn lực để kinh tế tư nhân phát triển, thúc
đẩy tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong toàn xã hội, tạo
điều kiện để mọi người dân đều có cơ hội đóng góp, tăng năng suất
lao động, làm giàu cho bản thân, gia đình và xã hội.

Thứ ba, Tổng Bí thư nhìn nhận thực hành tiết
kiệm, chống lãng phí phải trở thành văn hóa “tự giác”, “tự nguyện”,
“cơm ăn nước uống, áo mặc hàng ngày”. Trong đó, ông đề nghị nghiên
cứu phát động và duy trì thường niên “Ngày toàn dân thực hành tiết
kiệm” để thúc đẩy, lan tỏa phong trào toàn xã hội nêu cao ý thức
thực hành tiết kiệm.

Các cơ quan phải kịp thời khen thưởng, biểu dương
người có sáng kiến trong công tác, phát triển kinh tế mang lại hiệu
quả thiết thực trong thực hành tiết kiệm; xử lý nghiêm tập thể, cá
nhân, trước hết là người đứng đầu chưa thực hiện đầy đủ Luật Thực
hành tiết kiệm, chống lãng phí.